Tunus cumhurbaşkanının vefatı

Ahmet Varol

a.varol@gmail.com

Uzun süreden beri tedavi gören ve son zamanlarında da sık sık yoğun bakıma alınan Tunus Cumhurbaşkanı Muhammed Baci Kayid Es-Sibsi başkent Tunus’taki askeri hastanede 25 Temmuz 2019 Perşembe günü sabah yerel saatle 10.30 civarında, 92 yaşında vefat etti.

Tunus cumhurbaşkanlığının facebooktaki resmi hesabında yapılan açıklamada Es-Sibsi’nin Çarşamba günü sağlık durumunun kötüleşmesi üzerine askeri hastaneye nakledildiği ve yoğun bakıma alındığı ancak ertesi gün vefat ettiği belirtildi. Onun sağlık durumundaki kötüleşme geçtiğimiz Haziran ayından itibaren artmaya başlamıştı.

Sibsi, 29 Kasım 1926 tarihinde Tunus’un Kartaca vilayetine bağlı Sidi Bu Said kasabasında dünyaya gelmişti. Mesleği avukatlıktı. Ancak siyasi alanda faaliyet yürütüyordu. Laik ve Batıcı çizgideki Nida Tunus (Tunus Çağrısı) Partisi’nin genel başkanı oldu.

Tunus’ta dikta rejiminin devrilmesinden sonra gerçekleştirilen ilk genel seçimlerde İslâmî görüşleriyle öne çıkan Nahda Partisi birinci olmuştu. Ancak bilindiği üzere, Arap baharı olarak isimlendirilen olayların yaşandığı ülkelerde halkların kazanımlarının geri alınması için çeşitli taktiklere başvuruldu. Tunus’ta da bir karışıklık çıkarıldı ama başarılı olamadı. Bunun üzerine 2014’te yapılacak seçimleri etkilemek için Nahda Partisi’nin IŞİD’in ülkedeki faaliyetlerine göz yumduğu söylentisi çıkarıldı.

Bunun için Avrupa’daki İslamofobi benzeri bir genel endişe etkenini devreye sokmak, Nahda Partisi’nin yeniden iktidara gelmesi durumunda Tunus’ta da gidişatın iç karışıklıkların yaşandığı ülkelerdekinin aynısı olacağı kanaatini, ayrıca Nahda Partisi’nin IŞİD’in bir benzeri olan Ensaru’ş-Şeria’yı desteklediği iddiasını halk arasında yaymak için yoğun çalışma yaptılar. Oysa Ensaru’ş-Şeria hareketi tekfirciydi ve Nahda’nın siyasi faaliyetlerini tamamen reddediyordu.

Fakat Arap dünyasındaki gelişmelerin neden olduğu sosyopsikolojik havanın da etkisiyle söz konusu propaganda faaliyetlerinden sonuç alındı ve 26 Ekim 2014 tarihinde gerçekleştirilen parlamento seçimlerinde Nida Tunus (Tunus Çağrısı) Partisi birinci oldu.

Seçimlerde Nida Partisi %39 oy alarak 217 sandalyeli mecliste 85 sandalye kazandı. Nahda Partisi ise %32 oy ile 69 sandalye kazandı. Kalan sandalyeleri de diğer partiler ve bağımsız adaylar paylaştı.

Bir ay sonra yani 23 Kasım 2014 tarihinde de cumhurbaşkanlığı seçimleri yapıldı. Ancak birinci turdan sonuç alınamadı. İkinci tura Nahda Partisi’nin desteklediği ve cumhurbaşkanlığı görevini sürdürmekte olan Muhammed Munsif el-Merzuki ile Nida Partisi’nin lideri 88 yaşındaki Baci Kayid es-Sibsi kaldı. Sibsi 21 Aralık’ta gerçekleştirilen ikinci turda oyların %55.68’ini alarak cumhurbaşkanlığına seçildi. Nahda’nın desteklediği Merzuki ise %44.32 oranında oy alabildi.

Ancak Tunus’ta, darbeyle iktidara el konan Mısır’daki gibi eski dikta rejimine dönülmesi söz konusu değildi. Bunda tabii Tunus’un toplumsal şartlarının yanı sıra cumhurbaşkanı seçilen Sibsi’nin ve partisinin siyasi tutumunun da rolü vardı. O diktatörlükten değil demokrasiden yana bir tavır sergilemeyi tercih etti.

Sibsi, liberal, Batıcı ve laik kimliğine önem veren biriydi. Bir ara Tunus’ta Müslüman bir Tunuslu kadının gayrimüslim bir erkekle evlenmesinin önündeki engellerin kalkması gerektiğini söylemesi ülkede tartışmalara ve tepkilere neden olmuştu.

Tunus’ta cumhurbaşkanlığı seçimleri normal tarihine göre Kasım 2019’da yapılacak. Sibsi, bu seçimlerde aday olmayacağını açıklamıştı ama yaşlılığından ve hastalığından dolayı çekilmeyi de düşünmüyordu. Şimdi onun vefatıyla cumhurbaşkanlığı seçimlerinin öne alınacağını sanmıyoruz. Muhtemelen seçim tarihine kadar vekaletle sürdürülecek ve yeni cumhurbaşkanı da normal tarihinde yapılacak seçimlerle belirlenecektir.

(YENİ AKİT)