İsrail’in hükümet formülleri

Ahmet Varol

a.varol@gmail.com

Bundan önceki yazımızda da belirttiğimiz üzere siyonist işgal rejiminde sandalye sayılarında bazı küçük farklılıklar oluşmuş olsa da hükümet formülleri açısından 9 Nisan seçimleri sonrasında oluşan manzaranın ve ortaya çıkan ihtimallerin aynısı 17 Eylül seçimleri sonrası için de söz konusudur.

9 Nisan seçimleri sonrasında Netanyahu, Mavi Beyaz İttifakı ile bir koalisyon kurabilirdi. Ama bunu tercih etmedi. Sağ partilerle bir ittifak kurmak için çalıştı. Fakat onlardan özellikle Avigdor Liberman’ın Evimiz İsrail Partisi zorluk çıkardı. Sağ partilerin meclisteki sandalye sayısı da 61’i buluyordu. Yani güvenoyu almak için gerekli olan alt limit. Sağ partiler arasında bir ittifak oluşturamayınca da yeniden erken seçim kararı aldı.

Şimdi de hükümet formülleri konusunda en güçlü ihtimaller yine bu iki ihtimaldir. Yani ya aşırı siyonist sağ çizgideki Likud Partisi ile merkez sol çizgideki Mavi Beyaz İttifakı koalisyon kuracak; ya da sağ partiler kendi aralarında bir koalisyon oluşturacaklar.

Sol partiler, Arap milletvekillerinin oluşturduğu Birleşik Liste’yle anlaşsalar bile hükümet kurmaya yetecek çoğunluğu olmuşturamıyorlar. Mutlaka sağ partilerden birini de aralarına almaları gerekir. Netanyahu’nun Likud Partisi dahil olmak üzere sağcı siyonist partilerden hiçbiri Arap milletvekillerinin oluşturduğu Birleşik Liste’nin ortak olacağı bir koalisyona kesinlikle girmez. Zaten Netanyahu da siyonizm düşmanı siyasilerin ortak olmayacağı bir hükümet kurmak için çalışmak gerektiğini özellikle dile getirdi. O yüzden Birleşik Liste’nin ortak olabileceği bir hükümet formülü ihtimali görünmüyor.

9 Nisan seçimlerinden sonra Mavi Beyaz İttifakı ile koalisyona yanaşmayan Netanyahu’nun bu kez onunla koalisyonu kabul ettiği gözlemleniyor. Fakat hükümete diğer bazı sağ partilerin de dahil edilerek bir birlik hükümeti kurulmasını istiyor. Bizim tahminimize göre böyle bir talepte bulunmasının amacı hükümette sağcı siyonist kesimin daha güçlü olmasını ve aynı zamanda hükümet başkanlığının kendisine verilmesini sağlamaktır.

Mavi Beyaz İttifakı’nın lideri Benny Gantz ise kendi ittifaklarının birinci olması hasebiyle başbakanlığın kendilerinde olmasını isteyeceklerini ortaya koyan açıklamada bulundu. Fakat dediğimiz gibi onun Likud’un desteğini almadan bir hükümet formülü ortaya çıkarması zordur. O durumda sol partileri yanına alması ve mecliste üye sayıları az olan sağ partilerden en az ikisiyle daha anlaşması gerekir. Bu partiler ise Gantz’la koalisyona gitmeye Netanyahu ile koalisyona gitmeyi tercih ederler.

Kuvvetli ihtimalle hükümeti kurma görevi Gantz’a verilecektir ve o da Netanyahu’yla anlaşmaya çalışacaktır. Netanyahu’nun ise birlik hükümeti üzerinde ısrar etmesi muhtemeldir. Bu ikisi arasında yapılacak pazarlıklar sonuç verirse ya sadece Likud ve Mavi – Meyaz İttifakı bir koalisyon kuracak ya da Netanyahu’nun istediği şekilde bir birlik hükümeti oluşturulacaktır.

İkisi arasındaki pazarlıklarda anlaşmaya varılamaması durumunda hükümeti kurma görevi Netanyahu’ya verilebilir ve Mavi – Beyaz ile koalisyonu kabul etmemesi durumunda onun önünde kalacak tek formül de bütün sağ partileri bir araya getirerek aşırı siyonist sağ bir koalisyon oluşturmak olacaktır.

Özellikle Liberman’ın partisinin kilit parti olarak lanse edilmesini biraz anlamsız buluyorum. Çünkü sağ bir ittifak kurulması için Liberman’ın partisi ne kadar kilitse Şas Partisi veya diğer sağ partiler de aynı derecede kilit durumundadır. Liberman’ın partisi tek başına kapıyı açamaz; diğerlerinin anahtarlarının da kullanılmasına ihtiyaç var. Farkları Liberman’ın partisinin isteklerinde daha ısrarlı olması, diğerlerinin ise anlaşmaya daha yakın durmalarıdır.

Bizim tahminimize göre ilk etapta ele alınacak formül de Lİkud ile Mavi Beyaz İttifakı’nın koalisyonu olacaktır. Tekrar seçimlere gidilmesinin durumu değiştirmeyeceği tahmin edildiğinden bu ikisi arasında bir anlaşma sağlanması için çalışılması ihtimali güçlü bir ihtimaldir.

(YENİ AKİT)