ABD ile Taliban arasında görüşmeler

Ahmet Varol

a.varol@gmail.com

Dünyada çok fazla yankı bulmadı ama Afganistan’da son günlerde önemli gelişmeler yaşandı. Bunların belki en başta geleni geçtiğimiz Cumartesi günü başkent Kabil’de bir düğün törenine yönelik intihar saldırısı düzenlenmesiydi. Saldırıdan sonra da olay yerine güvenlik görevlilerinin toplanması üzerine, bir arabaya yerleştirilen bombalı düzeneğin patlatılması suretiyle ikinci bir eylem gerçekleştirildi. Böylece iki eylemde toplamda en az seksen kişi hayatını kaybetti. İki yüze yakın sayıda insan da yaralandı. Eylemlerin sorumluluğunu IŞİD üstlenerek, böylesine bir vahşetin arkasında durabildiğini ilan etmekten çekinmedi. İntihar eylemini düzenleyen kişinin ismini de açıkladı ve onun üzerindeki bombayı patlatarak onlarca rafıziyi katlettiğini, arkasından arabaya yerleştirilen bombalı düzeneğin patlatılmasıyla da dinsizlerden birçok kişinin öldürüldüğünü iddia etti. Böylece İslam’ı karalamak için kendilerine sürekli malzeme arayanlar için tam biçilmiş kaftan olduğunu bir kez daha ortaya koydu.

Ardından geçtiğimiz Pazartesi günü Celalabad’da patlamalar oldu. Onun ardından Çarşamba günü de iki ABD askeri öldürüldü.

Bütün bu hadiselerin arkasından 22 Ağustos Perşembe akşamı, ABD temsilcileriyle Taliban temsilcileri arasında masabaşı görüşmeler Katar’ın başkenti Doha’da yeniden başlatıldı. Görüşmelerin ana gündem maddesini ise 18 yıldan beri Afganistan’da askeri varlığını sürdüren ABD’nin askerlerini artık bu ülkeden çekmesi konusu oluşturuyordu.

Taliban, karşılıklı olarak ateşkesin sağlanması veya şiddetin dozajının düşürülmesinin yanı sıra 13 bin ABD askerinin Afganistan’dan çekilmesini istiyor.

ABD, 11 Eylül 2001’de gerçekleştirilen saldırıları bahane ederek Afganistan ve Irak’a müdahalede bulunmuştu. O müdahaleden beri, yani yaklaşık 18 yıldır Afganistan’da fiili olarak işgal gücü bulunduruyor. Ancak Afganistan’da askeri işgali sürdürmek ABD’ye de artık iyice pahalıya mal oluyor ve sürekli yeni saldırılarla can kaybediyor. Dediğimiz gibi son olarak geçtiğimiz Çarşamba günü gerçekleştirilen bir saldırıda iki askerini kaybetti. O yüzden artık Afganistan konusunda Taliban’la bir anlaşmaya vararak askerlerini çekmeye istekli. Ama askerlerini çekerken oradaki siyasi çıkar hesaplarını da güvenceye almak, en azından orada kendisinin çıkarlarının bekçiliğini yapacakların tamamen sahadan çekilmek zorunda kalmayacakları bir formül oluşturmak istiyor.

ABD’nin 28 Eylül’de Afganistan’da gerçekleştirilecek seçimler öncesinde Taliban’la bir ittifak sağlamak istediği ifade ediliyor. Yapılacak anlaşmanın 2020’de Amerika’da gerçekleştirilecek başkanlık seçimlerini de etkileyebileceği düşünülüyor. Veya en azından ABD söz konusu seçimlerden önce Afganistan bataklığından çıkmış olma arzusunda.

ABD Başkanı Donald Trump Amerika’nın 18 yıldan beri Afganistan’da asker bulundurmasının gülünç bir durum olduğunu ifade etti. Yani ABD kendisinin Afganistan’da içine düştüğü duruma şimdi gülüyor. Gülüyor ama bir yandan da ağlıyor. Çünkü Afganistan bataklığına girmek ona epey bir külfet yükledi.

Trump, Afganistan’da bir yandan hükümet yetkilileriyle bir yandan da Taliban yetkilileriyle görüşmeler yaptığını, tartışmaların iyi gittiğini ve yakın zamanda olumlu gelişmeler olması beklentisi içinde olduğunu dile getirdi. Anlaşıldığı kadarıyla ABD, hem Afganistan sahasında rekabet halindeki taraflarla irtibatından hem de Doha’da Taliban’la yaptığı görüşmelerden umutlu.

Fakat dediğimiz gibi mesele sadece Afganistan’daki ABD askerlerinin çekilmesi değil. Ayrıca ülkede siyasi iktidarın paylaşımı konusunda da bir anlaşma sağlanması gerekiyor. Bunun için tarafları anlaşmaya teşvik etmek amacıyla ABD Temsilcisi Zalmay Halilzad’ın Doha’daki görüşmelerden sonra Kabil’e bir ziyaret düzenleyeceği ifade edildi.

(YENİ AKİT)